به نقل از «ایران آنلاین»

ارتباط بین هارپ، زلزله و خشکسالی!

تاریخ انتشار: ۱۶ دی ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۶۴۵۴۵۲۷

هارپ! سلاحی مخوف که باعث شده کشورهای صاحب این تکنولوژی بتوانند در سرزمین‌های دشمنان خود، با ایجاد تغییرات آب‌وهوایی و حتی ایجاد زلزله آسیب‌های مختلفی به بار آورند؛ اما واقعاً هارپ چیست؟ چه اهداف و چه قابلیت‌هایی دارد؟

ایران آنلاین /

امیر ساعدی داریان
فوق دکتری مهندسی عمران؛ عضو هیات‌علمی دانشگاه شهید بهشتی

«اتفاقات عجیب فراوانی در سال‌های اخیر روی داده است که به باور برخی، غیر از دخالت یک عامل الکترومغناطیسی هدایت‌شونده چیز دیگری نمی‌تواند مسبب آنها باشد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

» وقوع تعداد زیادی زلزله در چند ماه اخیر و در نقاط مختلف کشور سبب شده  اخبار و شایعاتی اینچنینی مبنی بر دخالت عوامل غیرطبیعی در پیدایش و تعدد این زلزله‌ها در فضای مجازی و حتی جراید رسمی کشور منتشر شود. در میان این عوامل غیرطبیعی نامی نه‌چندان آشنا اخیراً توجه‌ها را به خود معطوف ساخته است. هارپ! سلاحی مخوف که باعث شده کشورهای صاحب این تکنولوژی بتوانند در سرزمین‌های دشمنان خود، با ایجاد تغییرات آب‌وهوایی و حتی ایجاد زلزله آسیب‌های مختلفی به بار آورند؛ اما واقعاً هارپ چیست؟ چه اهداف و چه قابلیت‌هایی دارد؟
هارپ چیست؟
عبارت هارپ از به هم پیوستن حروف اول یک برنامه تحقیقاتی با عنوان High Frequency Active Auroral Research Program (HAARP) تشکیل شده که معنای لغوی آن «برنامه پژوهشی شفق قطبی فعال با بسامد زیاد» است که در ابتدا به عنوان یک طرح پژوهشی مشترک میان نیروی هوایی امریکا، نیروی دریایی امریکا و دانشگاه آلاسکا و آژانس پروژه‌های تحقیقاتی پیشرفته دفاعی (دارپا) مطرح شد. هدف اصلی این پژوهش که در سال 1993 آغاز شد، تجزیه‌ و تحلیل یونوسفر و بررسی امکان استفاده از آن برای ارتباطات رادیویی در داخل این لایه از جو زمین بود. تأسیسات هارپ متشکل از فرستنده‌های پرقدرت و با بسامد بالا است که به‌منظور مطالعه یونوسفر ساخته شده است.
این طرح اولین بار توسط ویلز در سال 1973 چنین مطرح شد که با برانگیختن لایه یونوسفر می‌توان راهی برای ارسال امواج بسامد پایین پیدا کرد. اولین فردی که این امواج را با برانگیختن لایه یونوسفر و ارسال امواج بسامد پایین مشاهده کرد گتمستیو بود. از آن به بعد افراد زیادی روی این پدیده کار کردند و در آزمایش‌های مختلف نشان داده شد که امواج بسامد بالا که به سمت لایه یونوسفر فرستاده شوند، امواج بسامد پایین در کیلومترها دورتر ساطع می‌کنند.
پس‌ازآن امریکا طرحی به نام هارپ در آلاسکا برپا کرد که در خلال آن، با گرم کردن یونوسفر با امواج با بسامد بالا و توان 3.6 مگاوات، امواج بسامد پایین ELF/VLF (بسامد بسیار کم و بسامد بی نهایت کم) تولید و مشاهده می‌شوند.
این سیستم در حال حاضر از مجموعه‌ای از آنتن‌های مخصوص شامل 180 برج آنتن آلومینیومی تشکیل شده که روی زمین پهناوری به مساحت 23 هزارمترمربع در آلاسکا نصب شده است.
توضیحات ارائه‌ شده در خصوص هارپ ممکن است پاسخ محکمی در برابر شبهات به وجود آمده در ذهن خواننده برای پاسخ به سؤال اصلی این مقاله مبنی بر امکان استفاده از هارپ برای ایجاد زلزله و تغییر شرایط آب‌وهوایی نداده باشد؛ بنابراین در ادامه به تشریح محل اثر تابش امواج تأسیسات هارپ در جو زمین که همان لایه یونوسفر و مگنتوسفر است
در کنار ویژگی‌های این لایه پرداخته می‌شود.
لایه‌های جو زمین و یونوسفر
واژه اتمسفر از ترکیب دو واژه یونانی Atoms به معنی بخار و spharia به معنی کره، مشتق شده و به لایه نازک هوایی که کره زمین را در بر گرفته است، اطلاق می‌شود. اتمسفر به‌واسطه نیروی جاذبه به دور جرم فضایی نگه‌داشته می‌شود. اتمسفر زمین در شعاع‌های درونی‌تر، ضخیم‌تر است و هرچه از زمین فاصله می‌گیریم و به فضای بیرونی نزدیک‌تر می‌شویم، شروع به نازک‌تر شدن می‌کند. اتمسفر از پنج لایه تشکیل شده که هر لایه نقش مهمی در حفظ حیات در زمین دارد. خارجی‌ترین لایه، مرز بین زمین و فضای خارجی را مشخص می‌کند. نسبت گازها و درجه حرارت آنها در هر یک از لایه‌ها متفاوت است، بنابراین ساختار ترکیبات هر یک از لایه‌ها با دیگری متفاوت است. ترکیب هر یک از لایه‌ها تحت تأثیر خواص آن است که منجر به پدیده‌های مختلف جوی می‌شود. لایه‌های اتمسفر به ترتیب شروع از پایین‌ترین لایه به سمت بالاترین آن عبارتند از تروپوسفر، استراتوسفر، مزوسفر، تروموسفر و یونوسفر.
یون‌کره یا یونوسفر به بالاترین لایه جو اطلاق می‌شود. این بخش از جو زمین که از 60 تا 1000 کیلومتری جو زمین را شامل می‌شود، بخش یونیزه شده جو زمین است؛ یعنی در این بخش میزان انرژی وارد شده از فضای اطراف زمین به‌قدری زیاد است که هیچ هسته اتمی به‌ صورت پایدار وجود ندارد و یون‌های مثبت هسته‌های اتم‌ گازهای تشکیل‌دهنده جو زمین این بخش را پرکرده‌اند. این لایه پرتوهای خطرناک فرابنفش و پرتو ایکس خورشید را جذب کرده و مانند سقفی از ورود آنها به زمین جلوگیری می‌نماید. این لایه باردار به‌عنوان بازتابنده امواج رادیویی زمین نیز عمل می‌کنند و ما بسیاری از ارتباطات روزمره‌ مثل دریافت امواج تلویزیونی و رادیویی را مدیون این خصوصیت هستیم. این دقیقاً همان‌کاری است که مجتمع تحقیقاتی هارپ، قصد انجامش را به‌صورت هدفمند‌تر برای ارتباطات رمزگذاری شده در فواصل طولانی یا پایش و رصد و استفاده از آن به‌عنوان یک رادار بزرگ دارد.
بر این اساس که طول‌موج‌های نور خورشید مکرراً جذب می‌شوند، یونوسفر به سه لایه D،E و F تقسیم می‌شود. ناحیه D، ارتفاعات زیر ۹۰ کیلومتر را شامل می‌شود و پرتوهای شدید ایکس را جذب می‌کند. منطقه E تا ارتفاعات ۱۵۰ کیلومتری گسترده شده و اشعه‌های ضعیف ایکس را جذب می‌کند. منطقه F تا ارتفاعات ۶۰۰ کیلومتری گسترش یافته و اشعه‌های شدید فرابنفش را جذب می‌کند. منطقه F به دولایه F1 و F2 تقسیم می‌شود. لایه‌ F1 از ارتفاع ۱۵۰ کیلومتری تا ۲۴۰ کیلومتری گسترش یافته، درحالی‌که لایه F2 از ارتفاع ۲۴۰ کیلومتری تا ۴۰۰ کیلومتری ادامه دارد. تراکم الکترون در F2 نسبت به F1 بیش‌تر است. لایه‌های D و E در طول شب تضعیف می‌شوند و یا حتی از بین می‌روند. لایه‌های D و E امواج رادیویی با طول‌موج بلندتر (AM) را منعکس می‌کنند، درحالی‌که لایه F منعکس‌کننده‌ امواج رادیویی با طول‌موج کوتاه‌تر است. یا به عبارتی، لایه‌های D و E منعکس‌کننده امواج رادیویی بسامد پایین و لایه F منعکس‌کننده امواج رادیویی بسامد بالا است.
یونوسفر امکان انتشار سیگنال‌های رادیویی را به نقاط دوردست زمین فراهم می‌کند. این لایه امواج رادیویی را به سمت زمین منعکس می‌کند، در نتیجه ارتباطات رادیویی را تسهیل می‌کند. الکترون‌های آزاد در یونوسفر به پخش امواج الکترومغناطیسی کمک می‌کند. تحقیقاتی نیز در زمینه استفاده از فناوری جدیدی با عنوان Electromagnetic tethers انجام گرفته که مربوط به سیم‌ها و کابل‌های هادی است که با استفاده از یونوسفر انرژی را از میدان مغناطیسی زمین خارج می‌کند. به‌طور طبیعی یونوسفر با استفاده از پرتوهای خورشیدی یونیزه شده و لبه داخلی مگنتوسفر را تشکیل می‌دهد. مگنتوسفر ناحیه‌ای در اطراف سیارات و اجرام فضایی است که در آن ذرات باردار اتمی توسط میدان مغناطیسی خود سیاره تحت تأثیر قرار می‌گیرند. اثر متقابل میدان مغناطیسی اجرام بر یکدیگر به این ناحیه شکل‌های پیچیده مختلفی می‌دهد. در مورد زمین، بادهای خورشیدی شکل مگنتوسفر را به‌صورت یک قطره در حال حرکت به سمت خورشید درآورده است. سرعت حرکت بادهای خورشیدی در اثر برخورد با این لایه کند شده درنتیجه آن، مگنتوسفر در سمت رو به خورشید گرم و فشرده می‌شود. همچون هر آهنربایی کره زمین نیز دو قطب مغناطیسی دارد که در شمال و جنوب زمین قرار گرفته‌اند. ضخامت لایه‌های مگنتوسفر در این نواحی به کمترین حد خود می‌رسد. بعضی ذرات بادهای خورشیدی از مرز مگنتوسفر عبور کرده و به سمت قطب‌های مغناطیسی زمین در شمال و جنوب هدایت می‌شوند. یکی از زیباترین پدیده‌های طبیعی یعنی شفق قطبی ناشی از عبور همین ذرات بوده و تنها در نزدیکی قطبین قابل‌ مشاهده است.
با توجه به مطالب ذکرشده مشخص شد که مگنتوسفر و لبه داخلی آن یعنی یونوسفر با ممانعت از عبور امواج و ذرات باردار سبب جلوگیری از ورود امواج مضر و مرگبار خورشید شده و ادامه حیات را بر روی زمین ممکن ساخته است. در پروژه تحقیقاتی هارپ، از همین خاصیت عایق امواج استفاده‌ شده و از آن به‌عنوان یک بازتابنده طبیعی برای ارسال امواج به دورترین نقاط زمین استفاده می‌شود. با استفاده از امواج هارپ می‌توان قسمتی از یونوسفر را در نواحی نزدیک قطب گرم کرد. در اثر این گرم شدن و افزایش سطح انرژی الکترون‌ها، یک حرکت نوسانی در یونوسفر ایجاد می‌گردد که سبب ایجاد امواجی با بسامد بسیار کم 3 تا 3000 مگاهرتز (VLF) می‌شود. بخشی از این امواج به سمت زمین بازتابیده شده و بخشی دیگر در مگنتوسفر به دام افتاده و فقط در قطب‌های زمین جایی که ضخامت مگنتوسفر کم می‌شود قابلیت آشکار شدن دارد.
هارپ و دستکاری در آب‌و هوا
دستکاری در آب‌وهوا توسط انسان ممکن است. تغییرات آب‌وهوایی صورت گرفته در 200 سال اخیر و درنتیجه فعالیت‌های انسان، اگر بدون دخالت انسان و به‌طور طبیعی اتفاق می‌افتاد، ده‌ها هزار سال به درازا می‌کشید. تغییر اقلیم و گرمایش جهانی حاصل دستکاری تقریباً غیرقابل‌جبران ما در آب‌وهوا است اما این تغییر به‌صورت یکباره اتفاق نیفتاده و رفتارهای بشر به‌صورت پیوسته و انباشتی سبب اثرگذاری بر فرآیندهای طبیعی زمین شده است.
همان‌طور که گفته شد، لایه یونوسفر از ارتفاع حدود 90 کیلومتری سطح زمین شروع می‌شود. مقایسه این ارتفاع با ارتفاع مرتفع‌ترین ابرهایی که در جو زمین شکل می‌گیرند، شاید جالب باشد. مرتفع‌ترین ابرهای روی زمین یعنی ابرهای سیروس و سیراستراتوس حداکثر 6 کیلومتر ارتفاع دارند و لایه‌هایی از بلورهای یخ محسوب می‌شوند. این ابرها هم نقش فعالی در فرآیند‌های آب‌وهوایی روی زمین ندارند. درنتیجه می‌توان به‌روشنی دریافت که گرم شدن لایه‌های یونوسفر در اثر فعالیت تأسیسات هارپ قادر به بر هم زدن تعادل ابرها و ایجاد تغییرات آب‌وهوایی و بخصوص خشکسالی در یک منطقه نیست. بدون توجه به این نکته، برخی ادعا کرده‌اند که کشور امریکا با استفاده از این ابزار سبب ایجاد خشکسالی در نقاطی دوردست در کشورهای دشمن یا رقیب خود شده است و حتی خشکسالی دریاچه ارومیه، هامون، بختگان و... را نیز به این تأسیسات نسبت داده‌اند. علاوه بر اختلاف ارتفاع فاحش ابرها و لایه یونوسفر، آنچه در این نظریه از آن غفلت شده است، فاصله افقی بسیار زیاد دو نقطه از کره زمین یعنی ایران و ایالات‌متحده از یکدیگر است. انرژی امواج با هر بار بازتاب از روی سطح کاهش پیدا می‌کند. امواج ناشی از هارپ نیز از این قاعده مستثنا نیستند؛ بنابراین حتی اگر امکان هدفگیری دقیق یک نقطه از زمین با دقت چند ده متر توسط امواج بسامد پایین هارپ را عملی بدانیم، این امواج باید پس از چندین بار بازتاب در فاصله میان زمین و آسمان خود را به نقطه‌ای در فاصله مذکور برساند. برای آنکه این امواج قدرت کافی در زمان رسیدن به هدف نهایی خود را داشته باشند باید با انرژی اولیه زیادی از منبع ساطع شوند. در این صورت کل مسیر میان بازتاب‌ها تحت اثر امواجی به‌مراتب قدرتمندتر از منطقه هدف قرار می‌گیرد و اثر آن در نزدیکی منبع موج در بیشترین حالت ممکن خواهد بود؛ بنابراین استفاده از چنین سلاحی برای استفاده‌کننده زیان به‌مراتب بیشتری را متوجه خود بهره گیرنده از آن خواهد کرد و لذا این نظریه از دیدگاه استراتژیک نیز از درجه اعتبار ساقط خواهد شد.
هارپ و زلزله
برای آنکه بتوان نسبت به توانایی هارپ برای ایجاد زلزله آگاهی پیدا کرد، یک راه مناسب این است که انرژی‌های ساطع شده از هارپ را با انرژی آزاد شده در جریان یک زمین‌لرزه مقایسه نمود. میزان مصرف انرژی در یک بازه زمانی مشخص با معیاری به نام توان سنجیده می‌شود. آنتن‌های هارپ در هر بار استفاده می‌توانند درمجموع چیزی حدود 3.6 مگاوات انرژی را به یونوسفر منتقل کنند. این میزان انرژی در مقایسه با انرژی آزاد شده در جریان یک طوفان یا وقوع یک زلزله بسیار ناچیز و در حد یک شوخی است.
در شکل 4 انرژی آزاد شده در اثر وقوع زلزله‌ها با بزرگای مختلف در سمت چپ منحنی و حوادث مهیبی با انرژی معادل آن زلزله‌ها در سمت راست منحنی ارائه شده است. همان‌طور که دیده می‌شود زلزله‌ای در حد 6.2 ریشتر قدرتی معادل بمب اتمی که هیروشیما را با خاک یکسان نمود دارد. با توجه به نسبت نمایی رابطه بزرگا و انرژی، انرژی آزاد شده در زلزله غرب کشور در تاریخ 21 آبان 1396 با بزرگای 7.3 ریشتر، چیزی در حدود 35 عدد از این بمب‌های اتمی است؛ بنابراین چنین امواجی قابلیت ایجاد ارتعاشی با این قدرت را هرگز نخواهند داشت. توضیحی که در مورد توطئه ایجاد خشکسالی با استفاده از هارپ بیان شد در اینجا نیز صادق است. می دانیم که هارپ تنها بر روی لایه‌های پایینی یونوسفر تا ارتفاع حدود 100 کیلومتر از سطح زمین اثر می‌کند؛ بنابراین با توجه به زاویه ارسال امواج، برد اولین بازتاب آنها محدود به نواحی اطراف منبع تولید موج بوده و لذا از این نظر غیرقابل استفاده برای کشوری در آن‌سوی کره زمین است. نشان داده شده که به دلیل انتشار سه‌بعدی امواج هارپ انرژی آنها با افزایش فاصله بشدت کاهش می‌یابد و برای مثال در فاصله 200 کیلومتر از منبع با انرژی 2 وات قابل دریافت هستند. با وجود این عده‌ای بدون توجه به این نکات گمانه‌زنی می‌کنند که اگرچه انرژی هارپ به‌تنهایی برای ایجاد زلزله کافی نیست، اما می‌تواند با به لرزه درآوردن هرچند اندک زمین سبب رها شدن ماشه انفجاری گسل‌ها و ایجاد زلزله شود. نقطه شروع زمین‌لرزه‌ها یا عبارتی کانون زلزله در ایران اکثراً در عمقی بیش از 6 کیلومتر قرار می‌گیرد؛ بنابراین نظریه توطئه بر این فرض استوار است که امواج هارپ باید بتوانند به عمقی بیش از 6 کیلومتر نفوذ کنند تا سبب به جنبش درآوردن ذرات خاک و سنگ ناحیه گسل‌ها در این عمق شده و فنر فشرده‌ شده گسل را آزاد کنند. عمق نفوذ امواج هارپ بیش از چند متر نیست و امکان نفوذ به عمق کانون زلزله را به‌هیچ‌عنوان ندارد.
جمع‌بندی
برخلاف باور عموم، هارپ یک پروژه نظامی نیست و اگرچه نهادهای نظامی از متولیان این پروژه تحقیقاتی هستند اما این تأسیسات هنوز کاربرد نظامی به‌عنوان اسلحه نداشته و هرگز هم نخواهد داشت. هارپ از ابتدای دهه 90 شروع به‌کار کرده و در حال حاضر کنترل آن در اختیار دانشگاه آلاسکا قرار دارد. مخوف و سری بودن این پروژه و تجهیزات آن نیز باور غلطی بیش نبوده و محققان علاقه‌مند می‌توانند با پرداخت هزینه و دریافت نوبت نسبت به استفاده از آن‌ برای انجام مطالعات خود استفاده کنند. پیش از دهه 90 کشور ما همچون بسیاری نقاط دیگر جهان، شاهد زمین‌لرزه‌های بزرگ و خشکسالی بوده است؛ اما مشخص نیست طرفداران تئوری توطئه برای حوادث قبل از هارپ چه توجیهی دارند. از این گذشته، به جز هارپ در جهان چند تأسیسات مشابه دیگر وجود داشته و دارد  که برخی از آنها به‌مراتب قدرتمند‌تر از تأسیسات هارپ بوده و هستند، اما هرگز اینچنین رسانه‌‌‌ای و مخوف معرفی نشده‌اند. تأسیسات «هیپاس» در آلاسکا  در سال 2010 تعطیل شد و توان 70 مگاوات ساعت ارسال انرژی را داشت. تأسیسات اروپایی مطالعه یونوسفر و همچنین تأسیسات ایجاد حرارت یونوسفری «سورا» در سیبری روسیه ازجمله این موارد هستند. هارپ چه از نظر میزان انرژی، چه از لحاظ دامنه اثر و چه از لحاظ عمق نفوذ در زمین، امکان ایجاد تغییرات آب‌وهوایی در فواصل دور و زلزله در هیچ نقطه‌ای را ندارد؛ بنابراین تنها امکان استفاده از هارپ به‌عنوان تأسیسات نظامی، بهره‌گیری از آن برای شناسایی تأسیسات نظامی دشمن و کور کردن ارتباطات رادیویی آنهاست. البته وجود روش‌های ارزان‌تر چنین کاربردی را نیز کم‌رنگ  و پروژه هارپ را عملاً به یک پروژه تحقیقاتی محدود نموده است. ایجاد شایعات در مورد هارپ و تکنولوژی‌های مشابه در برخی موارد زاییده ذهن کسانی است که از علاقه‌مندی بشر برای یافتن مسائل پشت پرده سوء‌استفاده نموده و بدین طریق با منحرف کردن اذهان عمومی از کم کاری‌ها و ضعف‌های مدیریتی خود که منجر به بروز خسارت زلزله‌ها و خشکسالی‌ها شده‌اند به حیات خود ادامه دهند.

منبع: ایران آنلاین

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت ion.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایران آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۶۴۵۴۵۲۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

امواج کوتاه در دریای خزر

هواشناسی دریایی مازندران اعلام کرد: بر اساس تجزیه و تحلیل نقشه‌های پیش یابی هواشناسی، دریای خزر امروز شنبه ۸ اردیبهشت با موج کوتاه همراه است.

سرعت وزش باد امروز در نزدیک سواحل استان تا ۶ متر بر ثانیه پیش بینی می‌شود.

ارتفاع موج هم در این مدت تا ۰۵ متر برآورد می‌شود.

بزرگترین دریاچه جهان در این مدت برای فعالیت‌های دریایی مناسب خواهد بود.

باشگاه خبرنگاران جوان مازندران ساری